Merlet; Aanbesteding spits op het koor van de kerk in Mill 1733


AANBESTEDING TOT HET MAKEN VAN EEN NIEUWE SPITS OP HET KOOR VAN DE KERK TE MILL IN 1753

Zoals overal in het Land van Cuijk ging ook de parochiekerk van Mill in het jaar 1648 over in Protestante handen. De eerste predikant van Mill was Bernardus Bomhovius, gekomen in 1651 en overleden in of voor 1670. Het grootste gedeelte van de Millenaren bleef aanhanger van de Roomse religie, zodat het kon voorkomen dat de predikant alleen voor zijn gezinsleden en de Gereformeerde schoolmeester de dienst verzorgde.
Kerk en toren geraakte dan ook deerlijk in verval. Tekeningen van Jan de Beijer laten ons de deplorabele toestand van kerkschip en toren in het jaar 1743 zien, beroofd van dak, gewelven en spits. Het priesterkoor met aan de zuidzijde de sacristie was ruim voldoende voor de zeer kleine schare Protestantse gelovigen, en lijkt goed onderhouden te zijn. Een sierlijke dakruiter troont in de vorm van een kleine toren op het resterend gedeelte.
Toevallig troffen we bij het ordenen van het Millse dorpsarchief het bestek aan tot het doen maken van een spits op het koor van de kerk. Op 14 februari 1733 werd dit karwei aanbesteed door de schout Anthonij Verstraten en de schepenen of borgen Jan Dirx Hammen, Jan Peters Diependaal en Hendrick van der Linden.
Het werk werd gegund aan Peter Buxstegen voor een bedrag van 450 gulden en moest al op 1 juli 1733 klaar zijn. Buxstegen moest zelf voor het materiaal zorgen; alleen het hout werd voor hem aangevoerd, niet verder weg dan vier uur gaans aan deze kant van de Maas.
Alles moest goed eikenhout zijn, geen rode of witte olm en zonder kwasten of schadelijke spint, naar Graafse maat.
Het bestek omhelst een dertiental artikelen, waaruit we het voornaamste overnemen. Er moesten twee stevige trappen binnen van het koor uit naar boven het gewelf worden gemaakt, ieder lang 28 voet en breed 2 voet en een goede trapleuning, met een raam en luik aan de noordzijde van het dak.
Het geheel kwam te rusten op een post van 18 voet en 6 duim. Voor de spits zelf was vrij veel hout nodig, waarvan we noemen een makelaar van 22 voet en diverse balken, stijlen, zwaarden, krombielzen, kruisbanden, richels en slopen. Boven het gewelf moest aan de binnenzijde van het schip een raam worden gemaakt. Op het gewelf kwamen drie ribben, dik 5 duim, waar het horologie of uurwerk op moest rusten.
Verder moesten er komen een tafel voor de uurwijzer, (waarvan trouwens op de tekening van Jan de Beijer niets te zien is) en assen aan de klokken met hun toebehoren. In het spitsje moeten vrij kleine of bellen hebben gehangen, daar het onmogelijk is dat hierin grote torenklokken hebben gebeierd. Ook was er nogal wat lood nodig voor de goten en om de stijlen en het makelaar.
Het werk schijnt goed gevlot te hebben, daar Peter Buxstegen op 20augustus 1733 zijn dank betuigde aan de Millse regenten voor de ontvangst van de aannemerssom. Nog even kon de predikant Arnoldus Ardenne genieten van het geklep van de Millse klökskes, als hij
tenminste niet dwars werd gezeten door de lastige schoolmeester Johannes van Turenhout.

Streekarchivaris de heer H. Douma.

Bron: Dorpsarchief Mill
Literatuur: A. Claassens, 650 jaar parochie Mill, 1976
Guido de Werd-Jan de Beijer, tekeningen van Emmerik tot Roermond, 1980 (afb. 114-115)

menu

  • Boeken
  • Genealogie dorpsarchief Mill
  • Boer zonder land uit de Brabantse almanak van 1949
  • Brabant in Nederland uit de Brabantse almanak van 1949
  • Hagelkruisen op velden en akkers. uit de Brabantse almanak van 1949
  • Volksgebruiken bij Kerkelijke feesten uit de Brabantse almanak van 1949
  • Plaatsnamen, gehuchten, veldnamen en toponymen.
  • Mill-Anno: uitgave vriendenkring van Myllesheem
  • kerkelijke kalender 1938
  • bijzondere documenten Familie Hermanussen
  • Kerk als gevangenis
  • Molens in Mill
  • Archeologisch onderzoek in 't Kavelt.
  • foto's in de gang Familie Reijnen
  • Maria kapellen in de voormalige gemeente Mill
  • plafond ornament Karstraat 6
  • aankondiging toneeluitvoering 1947
  • Zegelvereniging Mill ca 1960
  • Merlet; De herbouw van de windmolen te Mill in 1523
  • Merlet ;Een nieuwe rosmolen te Mill in 1524
  • Merlet; Opgravingen bij kapel O.L. Vrouw ten Hove te Mill in 1976
  • Merlet; Aanbesteding spits op het koor van de kerk in Mill 1733
  • Merlet; Opsporing verzocht van drekbesmeurders te Mill anno 1743.
  • Merlet; Het aantal auto's te Mill en Sint Hubert in 1914.
  • Merlet; Werktijden van de Gemeentearbeiders te Mill anno 1929
  • Merlet; Vliegdemonstraties op de heide te Mill anno 1911
  • Merlet; Volksgezondheid in het Land van Cuijk in de jaren 1900-1920
  • Merlet; Verslag verontreiniging van een drinkwaterput van de gebroeders Anderegg
  • Toponymen schepenbank Mill
  • Merlet; Geschiedenis van het lager onderwijs in Mill en Sint Hubert in de jaren 1850-1900 inclusief klassenfoto's
  • Merlet; Het spook van Tongelaar
  • Merlet; De watermolen van Mill anno 1310
  • melkcursus in Mill
  • Het dorp Mill en Mill mijn geboorteplaats
  • Van achttien naar één door Geurt Franzen.
  • Woningnood ook in Mill door Geurt Franzen.
  • Bidprentjes
  • Voormalige Boerderij Dolven Bernardstraat
  • Myllesheem vertelt "Zedenverwildering in Mill"
  • Villa Sonnevanck Stationstraat Mill
  • De Hoogveldseweg
  • Abdij Marienweerdt Beesd
  • Weemhofweg Mill
  • Hof ten Hove anno 1326 tot 1648 en anno 1933 tot 1955
  • Vorleweg Mill
  • Frederiksweg te Mill
  • Jaarverslag activiteiten 2022 Myllesheem
  • Van den Bogaardweg
  • Berentsweg
  • De Nieuwenhof Mill
  • Groespeelweg
  • De Molenheide 1812
  • Hof den Paddenhool aan die Groes
  • Een wandeling door de Willibrorduskerk te Mill
  • Waarom Astrologie
  • Waaruit bestaat Heemkunde
  • Sporen van ijzerwinning in het Land van Cuijk
  • Tussen de rivieren is het veilig