Attentiestenen/Gevelpanelen/Gevelstenen

PLAGEN & TEGENSLAGEN DOOR GEURT FRANZEN.


De gevelsteen in de Vloetsestraat in Mill, die getuigt van de wederopbouw in 1941.

Op 10 mei 1940 raken tientallen boeren in Mill hun boerderij kwijt.
Als in de vroege ochtend van 10 mei 1940 Mill toneel wordt van een hevige strijd tussen Nederlandse en Duitse soldaten, de Duitsers zijn met een pantsertrein door de Peel-Raamstelling gebroken, vallen er tientallen slachtoffers. Maar er is ook veel schade. (zie verslag op deze website onder; historie verslag ontspoorde Duitse pantsertrein).
Volgens sommige bronnen worden 51 boerderijen en 33 huizen verwoest en worden de stallen van 27 boerderijen onbruikbaar. Honderden Millenaren, vooral uit boerengezinnen, worden dakloos.
In allerijl regelt een plaatselijk hulpcomité geld, kleding en schoeisel voor de daklozen, bijeengebracht door inzamelingen in onder meer 's-Hertogenbosch en Eindhoven.
Omdat ook elders in Nederland veel boerderijen zijn vernield-ruim 575- wordt al op 15 juli het Bureau Wederopbouw Boerderijen (BWB) opgericht. Die zorgt ervoor dat ook Mill, op de erven van de getroffen boeren, noodwoningen en noodstallen verrijzen. Ook om te voorkomen dat de voedselvoorziening in gevaar komt, want honderden boeren kunnen hun werk niet doen. Het zijn noodvoorzieningen. Als de winter nadert, doet de burgemeester een oproep onder de niet getroffen inwoners:

Straks moeten de kinderen dezer beproefden en getroffenen door weer en wind naar school en thuis gieren de stormvlagen door de reten der planken hutten, waarin amper plaats is voor de grooteren, waar reeds bezwaarlijk gestookt kan worden, waar koude en armoe geleden zal worden. Hier zijn weldaden van naastenliefde te verrichten.

Vele families melden zich als pleegouders zodat de kinderen gedurende de winter niet in de kou hoeven te zitten.
Na de winter van 1940/1941 worden onder regie van het BWB de noodvoorzieningen vervangen door nieuwe boerderijen. Ook worden in het dorp 54 nieuwe huizen gebouwd ter vervanging van de beschadigde burgerwoningen. Een gedenksteen in een gevel aan de Vloetsestraat getuigt van die wederopbouw( zie bovenstaande foto). Ook elke nieuwe boerderij krijgt in de gevelsteen een gedenksteen. Daarop staat de Nederlandse leeuw die uit het vuur springt, een symbolisering van de wederopbouw. De burgemeester meent dat bij de bouw van nieuwe boerderijen het begrip "verwoesting" ruimhartig moet worden geïnterpreteerd.
Er zijn immers boerderijen in Mill die ook zonder oorlogsschade allang een opknapbeurt nodig hadden gehad. Dat verklaart wellicht waarom het aantal boerderijen dat op 10 mei 1940 beschadigd is geraakt, in de loop der oorlogsjaren oploopt. In november 1942 komt een nieuwe inventarisatie al tot een getal van 150. Het verhaal gaat dat er ook boeren zijn die na die 10de mei met vereende krachten tegen wat gammele gevels van hun stallen hebben geleund. Waarna deze instortten. Zodat ook zij in aanmerking komen voor een nieuwe, moderne boerderij.


afbeelding gedenksteen in nieuwe boerderijen in de gevel, na de wederopbouw oorlog 1940-1945

Bron De Gelderlander bijlage Maasland 12september 2022 .
Opgetekend door de heer Geurt Franzen.

GEVELSTEEN TONGELAAR GEVALLEN KAMERADEN OP 10 MEI 1940